Voldoen aan de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), de Sanctiewet en de Verordening op de advocatuur (voda) zonder in strijd te komen met wet of beroepsethiek, een uitdaging waar veel advocaten dagelijks tegen aan lopen. Deze wetten leggen verplichtingen op aan bepaalde instellingen die financiële diensten verlenen of betrokken zijn bij juridische procedures, waaronder advocaten, mediators en curatoren. Zij moeten onder meer cliëntenonderzoek verrichten, ongebruikelijke transacties melden, een risicobeoordeling opstellen en zich houden aan internationale sancties. Het doel hiervan is om te voorkomen dat zij misbruikt worden voor criminele doeleinden of dat zij zelf betrokken raken bij illegale activiteiten.
Naleving van deze wetten is echter geen eenvoudige opgave voor advocaten, mediators en curatoren. Zij hebben te maken met een complexe en dynamische juridische omgeving, waarin zij verschillende rollen (kunnen) vervullen en uiteenlopende belangen behartigen. Enerzijds dienen zij hun cliënten adequaat bij te staan en te beschermen, anderzijds moet worden voldaan aan wettelijke verplichtingen en toezicht. Dit kan leiden tot dilemma’s, spanningen en risico’s voor alle betrokkenen. Welke maatregelen moeten zij nemen om hun compliance te waarborgen en hoe kunnen zij hun rol vervullen zonder in strijd te komen met de wet of hun beroepsethiek?
In deze vierdelige serie zullen wij ingaan op deze vragen. In het eerste deel gaven we een overzicht van belangrijke bepalingen binnen de Wwft, de Sanctiewet en de Voda die relevant zijn voor rechtspraktijken. In dit tweede deel gaan we in op de vraag hoe advocaten kunnen voldoen aan compliant cliëntacceptatie. Vervolgens zullen wij aangeven hoe mediators (deel 3) en curatoren (deel 4) aan deze bepalingen kunnen voldoen.
Advocaten zijn wettelijk verplicht tot geheimhouding van alle informatie die zij in het kader van hun beroepswerkzaamheden hebben verkregen. Deze geheimhoudingsplicht is vastgelegd in de Advocatenwet. De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) houdt hier vervolgens weer toezicht op.
Een uitzondering op deze geheimhoudingsplicht is de meldplicht van ongebruikelijke transacties, die is vastgelegd in de Wwft. Advocaten zijn verplicht om een melding te doen bij de Financial Intelligence Unit – Nederland (FIU-NL) als zij een transactie vermoeden die verband houdt met witwassen of terrorismefinanciering.
De meldplicht van ongebruikelijke transacties doorbreekt de geheimhoudingsplicht van advocaten. Dit betekent dat zij informatie die zij hebben verkregen van hun cliënt aan de FIU-NL moeten verstrekken, ook als deze informatie vertrouwelijk is.
De meldplicht geldt echter niet voor informatie die is verkregen tijdens een oriënterend gesprek. Cliënten kunnen te allen tijde vrij met een advocaat spreken om hun rechtspositie te bepalen, zonder dat zij zich zorgen hoeven te maken dat deze informatie aan derden wordt doorgegeven.
Om niet onnodig de geheimhoudingsplicht te doorbreken is een gedegen clientonderzoek essentieel waarbij op de juiste manier onderzoek wordt gedaan en informatie wordt vastgelegd en opgeslagen. Alleen op deze manier is duidelijk of een melding rechtvaardig is en dat de informatie van client veilig verwerkt wordt.
Het toezicht op advocaten, inclusief geheimhoudingsplicht en Wwft, in Nederland is in handen van de NOvA. De NOvA is een publiekrechtelijke beroepsorganisatie die de belangen van advocaten behartigt en toezicht houdt op de naleving van de Advocatenwet en andere relevante wetgeving, zoals de Wwft en Voda.
Het lokale toezicht wordt uitgeoefend door de dekens, die zijn aangesteld per arrondissement (regio). In totaal zijn er 11 arrondissementen, alle advocaten die kantoor houden in een arrondissement, vormen met elkaar de orde van advocaten in dat arrondissement. De dekens zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de advocaten in hun arrondissement, de deken wordt tijdens een jaarlijkse vergadering gekozen. Zij hebben de bevoegdheid om advocaten te berispen, te schorsen of te ontslaan.
De taken van de deken in het kader van het toezicht zijn onder meer:
De NOvA is een onafhankelijke toezichthouder. Dit betekent dat zij haar toezicht onafhankelijk uitoefent, zonder inmenging van de overheid of andere partijen.
Ethiek binnen de advocatuur is het geheel van waarden en principes die het gedrag van advocaten sturen. Deze waarden en principes zijn vastgelegd in de Gedragsregels voor Advocaten (Grondwet van de advocatuur).
Ethiek is belangrijk binnen de advocatuur omdat het de kwaliteit van de rechtsbedeling waarborgt. Advocaten hebben een belangrijke rol in de rechtsstaat. Zij zijn verantwoordelijk voor het beschermen van de rechten van burgers en bedrijven. Door zich te houden aan de ethische normen, kunnen advocaten deze rol op een verantwoorde en professionele manier vervullen.
Advocaten die zich niet aan de ethische normen houden, kunnen door de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) worden berispt, geschorst of ontslagen.
De belangrijkste waarden en principes van de advocatuur zijn:
Onafhankelijkheid betekent dat de advocaat in zijn of haar handelen niet mag worden beïnvloed door persoonlijke of financiële belangen. Partijdigheid betekent dat de advocaat zich moet inzetten voor de belangen van zijn of haar cliënt. Deskundigheid betekent dat de advocaat over de vereiste kennis en vaardigheden moet beschikken om zijn of haar cliënt adequaat te kunnen bijstaan. Integriteit betekent dat de advocaat zich moet gedragen volgens de normen van het recht en de beroepsethiek. Vertrouwelijkheid betekent dat de advocaat vertrouwelijke informatie van zijn of haar cliënt geheim moet houden binnen de door de wet en het recht gestelde grenzen.
punten
