Het einde van het uurtarief: hoe AI de overstap naar vaste vergoedingen versnelt

3 juli 2025

“Je kunt de tijdswinst van AI niet combineren met het verdienmodel dat is gebaseerd op tijdverlies.”

Het klassieke uurtarief, jarenlang het fundament onder de advocatuur, wankelt. Door de opkomst van artificiële intelligentie (AI) komt het verdienmodel van het uurtarief steeds verder onder druk te staan. Volgens Jack Newton, oprichter van Clio, een van de toonaangevende Legaltech-bedrijven in Noord-Amerika, is het uurtarief simpelweg onhoudbaar in een wereld waarin AI het grootste deel van het juridische werk in minuten afhandelt. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken die Clio de afgelopen maanden uitvoerde.

Toch komt vandaag de dag meer dan 80% van de omzet van advocatenkantoren uit werk op basis van een uurtarief. Gaat een verandering van dit verdienmodel dan niet gepaard met grote verliezen binnen de advocatuur? Integendeel: AI biedt nieuwe kansen. Kantoren die AI omarmen en overstappen op vaste vergoedingen of hybride modellen, kunnen hun bereik vergroten, sneller werken én winstgevender worden.

Dit is wat AI volgens Clio nu al doet met het verdienmodel (VS/Canada)

Tot 74% van het werk dat nu per uur wordt gefactureerd, kan technisch worden geautomatiseerd.
Kantoren die AI breed inzetten, stappen vaker over op vaste vergoedingen in plaats van uurtarieven.
Cliënten geven massaal de voorkeur aan voorspelbare kosten: 51% kiest bij voorkeur voor vaste vergoedingen of abonnementsmodellen.
Zaken met vaste vergoedingen worden gemiddeld 2,6 keer sneller afgerond, bijna twee keer sneller betaald en vijf keer sneller gefactureerd dan zaken op uurtarief.
Tussen 2016 en 2024 steeg de totale waarde van vaste-vergoedingenzaken met 51% (gecorrigeerd voor inflatie).

Wat onderzocht Clio?

Clio analyseerde ruim 7 miljoen tijdregistraties van advocaten, paralegals en ondersteunend personeel uit de Verenigde Staten en Canada, afkomstig van gebruikers van hun eigen platform. Deze data zijn gekoppeld aan de AI-categorieën van onderzoek door Goldman Sachs en bieden een realistisch beeld in welke mate juridisch werk kan worden geautomatiseerd.

De analyse laat zien dat:

57% van de gewerkte uren van advocaten kan worden geautomatiseerd.
69% van de uren van paralegals kan worden geautomatiseerd.

Volgens Clio zijn dit geen theoretische schattingen, maar harde data. En de percentages zullen toenemen.

Waarom het uurtarief onhoudbaar wordt

AI neemt routinetaken over: van dossieranalyse tot het opstellen van processtukken. Waar je vroeger vijf uur aan een zaak werkte, volstaat straks vijf minuten. Maar vijf minuten is niet facturabel als vijf uur, ook niet als de waarde voor de cliënt gelijk is. Dat legt een fundamentele spanning bloot: het uurtarief beloont inefficiëntie. De juridische sector is een van de weinige beroepsgroepen die expliciet tijd in rekening brengt, ongeacht het resultaat. Maar AI verandert dat. Cliënten willen geen tijd, maar uitkomst. En daarvoor willen ze best betalen, zolang de prijs vooraf helder is.

Praktijkvoorbeelden: zo veranderen kantoren hun aanpak

Volgens Clio’s analyse adopteert 20% van de kantoren die met vaste vergoedingen werken AI “breed of universeel”, tegenover slechts 7% van de kantoren die hoofdzakelijk met uurtarieven werken. De exacte namen van deze kantoren zijn niet genoemd, maar het gaat om geanonimiseerde data van duizenden kleine en middelgrote Noord-Amerikaanse kantoren die gebruikmaken van Clio’s platform.
Zaken met vaste vergoedingen worden gemiddeld 2,6 keer sneller afgerond.
Betalingen bij vaste vergoedingen komen bijna twee keer zo snel binnen.
Cliëntconversie stijgt met 20% bij gebruik van technologie voor intake, agenda en e-handtekeningen.

Wat moet je als kantoor nu doen?

Volgens Clio, CEO Jack Newton en Clio’s juridische adviseur Joshua Lenon, zijn er vijf directe stappen die kantoren nu kunnen zetten:

Stap af van het uurtarief als standaard. Richt je op uitkomst en waarde, niet op gewerkte minuten.
Bied vaste vergoedingen aan, waar mogelijk. Denk aan voorspelbare taken zoals contracten, oprichtingen, standaardprocedures.
Gebruik hybride modellen bij complexere zaken. Combineer vaste prijs voor routinetaken met een uurtarief voor het onvoorspelbare deel.
Investeer in AI-tools én vaardigheidstraining. Zorg dat medewerkers AI efficiënt kunnen inzetten én begrijpen.
Herontwerp je dienstverlening. Zet in op bereikbaarheid, snelheid en helderheid, precies wat cliënten waarderen.

Conclusie

AI dwingt de advocatuur tot herbezinning op het verdienmodel. Niet omdat het moet, maar omdat het loont. Het klassieke uurtarief verliest zijn waarde in een wereld waarin snelheid, transparantie en resultaat voorop staan. Kantoren die nu overstappen op vaste vergoedingen en hybride modellen, bouwen aan een efficiëntere, toegankelijkere én winstgevendere praktijk. De vraag is dus niet óf het uurtarief verdwijnt, maar wanneer je besluit om mee te bewegen.