In een geschil tussen de Stichting Sociaal Fonds Particuliere Beveiliging (SFPB) en een werkgever, stond de naleving van de cao Particuliere Beveiliging (cao PB) en de cao Sociaal Fonds Particuliere Beveiliging (SFPB) centraal.1 Daarin werd de aansprakelijkheid van de bestuurders én het persoonlijk ernstig verwijt beoordeeld.
De SFPB ziet toe op een correcte naleving van de cao PB, door het uitvoeren van controles bij werkgevers. Naast de cao PB bestaat ook de cao SFPB. Beide cao’s zijn (gedurende een bepaalde periode) algemeen verbindend verklaard. Op grond van het controlereglement is een werkgever verplicht medewerking te verlenen aan een dergelijk onderzoek. Zo dienen werkgevers op verzoek pensioengegevens van werknemers te verstrekken, waarvoor pensioen wordt afgedragen aan het bedrijfstakpensioenfonds Particuliere Beveiliging.
Doet de werkgever dit niet, dan ontstaat op grond van het reglement (na ingebrekestelling) een forfaitaire schadevergoeding. De SFPB kan besluiten daar (deels) van af te zien. Op grond van het reglement heeft de SFPB ook de bevoegdheid een schadevergoedingsactie in te stellen.
De onderneming van werkgever betreft een particulier beveiligingsbedrijf en valt onder de werkingssfeer van beide cao’s. Het bestuur van werkgever ligt bij twee besloten vennootschappen (bv’s). Deze vennootschappen én diens bestuurders zijn tevens als gedaagden in de procedure betrokken.
Door werkgever werd geen gehoor gegeven aan het verzoek tot het verrichten van een cao-controle. De SFPB heeft vervolgens een schriftelijke cao-controle aangekondigd en de werkgever verzocht en gesommeerd de benodigde gegevens te verstrekken. Waaronder de notaspecificaties van het pensioenfonds. Bij uitblijven daarvan zou een forfaitaire schadevergoeding verschuldigd zijn.
De werkgever gaf aan geen tijd te hebben voor de controle, met de opmerking dat de boete ‘kon aanschuiven in de rij.’ De SFPB heeft vervolgens nogmaals verzocht de gegevens te verstrekken, bij uitblijven waarvan aanspraak werd gemaakt op de schadevergoeding. De gegevens werden echter nog altijd niet toegestuurd.
SFPB vorderde een naleving van de cao’s, meer specifiek het verstrekken van de benodigde gegevens. Daarnaast werd verzocht om een hoofdelijke veroordeling in de schadevergoeding. Dit aangezien de werkgever op grond van het reglement gehouden was tot medewerking. Wegens het gebrek daaraan, zou de werkgever verplicht zijn tot betaling van een forfaitaire schadevergoeding. Het bestuur van (de onderneming van) werkgever, de twee bv’s, zouden daarvoor medeaansprakelijk zijn.
De kantonrechter overweegt dat de werkgever onder de werkingssfeer van de cao’s kwalificeert en gedurende de algemeen verbindend verklaring gehouden is tot naleving. Volgens de kantonrechter heeft SFPB onweersproken toegelicht dat ieder bedrijf dat een negatief bedrijfsoordeel ontvangt, het jaar daarna opnieuw wordt gecontroleerd. Op grond van het controlereglement is de werkgever dan ook verplicht mee te werken en de gevraagde informatie (waaronder pensioen-notaspecificaties) te verstrekken.
Gelet op de ingebrekestelling is de werkgever een forfaitaire schadevergoeding verschuldigd. De hoogte daarvan is vastgesteld conform het reglement. Daartegen is ook geen verweer gevoerd. De kantonrechter veroordeelt de werkgever hierdoor in de gevorderde schadevergoeding.
Ten slotte beoordeelt de kantonrechter de bestuurdersaansprakelijkheid. Het uitgangspunt is dat een bestuurder voor de schulden van de bv in beginsel niet persoonlijk aansprakelijk is. Tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden zodat de bestuurder een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt. Een bestuurder van een rechtspersoon is immers gehouden tot een behoorlijke taakuitoefening (artikel 2:9 BW).
Of sprake is van een persoonlijk en ernstig verwijt, is afhankelijk van de aard en ernst van de normschending en de overige omstandigheden van het geval. Op grond van artikel 2:11 BW ‘rust de aansprakelijkheid van een rechtspersoon als bestuurder van een andere rechtspersoon, tevens hoofdelijk op ieder die ten tijde van het ontstaan van de aansprakelijkheid van de rechtspersoon bestuurder is.’
Volgens de kantonrechter zou geen redelijk handelend bestuurder hebben gehandeld zoals de bv’s als bestuurder van werkgever. Dit aangezien geen enkele medewerking is verleend aan de controle. De kantonrechter concludeert dan ook tot een persoonlijk ernstig verwijt én aansprakelijkheid van de bestuurders van de bv’s.
Het bestuur van de bv’s heeft stilgezeten, aldus de kantonrechter. Niet is gebleken dat zij zich hebben ingespannen om werkgever mee te laten werken aan de controle. Uit de correspondentie blijkt immers dat willens en wetens niet is meegewerkt aan de controle. Dat de controle geen prioriteit had, is volgens de kantonrechter geen rechtvaardiging.
De kantonrechter concludeert tot hoofdelijke aansprakelijkheid van de (indirecte) bestuurders van werkgever. Een persoonlijk ernstig verwijt wordt niet zomaar aangenomen. Toch bieden de specifieke omstandigheden voor de kantonrechter voldoende aanleiding om de hoofdelijke aansprakelijkheid uit te spreken.
Dit onderstreept het belang van het verlenen van medewerking aan cao-controles. Een dergelijke discussie kan echter ook ontstaan wanneer een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds om gegevens verzoekt. Bijvoorbeeld in het kader van de beoordeling van de verplichte aansluiting en vaststelling van de premienota. Hoewel in een dergelijke discussie het bedrijfstakpensioenfonds het gebrek aan medewerking dan inzichtelijk dient te maken, kan een werkgever niet zomaar achteroverleunen. Tijdig handelen is dan vereist. Nu in het kader van de Wet Toekomst Pensioenen veel pensioenfondsen administratief schoon schip aan het maken zijn, is het de verwachting dat nog de nodige werkgevers aangeschreven zullen worden. Over hoe te handelen in een dergelijke situatie kan Gommer & Partners Pensioen Advocaten uiteraard adviseren.
1 Rechtbank Rotterdam 24 november 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:11026.
punten
Advies bij pensioenrecht vraagstukken waarbij rekening gehouden wordt met fiscale, verzekeringstechnische en actuariële aspecten.
Dé oplossing om snel tot een oplossing te komen. Gommer Advocaten biedt een mediationtraject aan voor alle betrokkenen in het pensioenproces.
