In een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag, stond een vordering tot afstorting van het pensioen in eigen beheer centraal.[1] In de pensioenpraktijk zijn dergelijke vorderingen en geschillen niet vreemd. Ondanks dat een verdere opbouw van pensioen in eigen beheer sinds 1 juli 2017 niet mogelijk is, kan een in het verleden opgebouwde pensioenvoorziening nog op de balans staan.
Op grond van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (Wvps), heeft de ex-partner van de directeur-grootaandeelhouder (DGA) in beginsel recht op de helft van het gedurende het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen en het volledige bijzonder partnerpensioen. Door de ex-partner wordt dan doorgaans een beroep gedaan op afstorting van de pensioenaanspraken in eigen beheer. Dan rijst de vraag of de vennootschap over voldoende liquide middelen beschikt. Zo ook in onderhavig geschil.
Partijen zijn van 2008 tot en met 2021 getrouwd geweest. Gedurende het huwelijk werd pensioen in eigen beheer opgebouwd, zowel ouderdomspensioen als nabestaandenpensioen. Bij scheiding vorderde de ex-partner afstorting van de helft van het gedurende het huwelijk opgebouwde pensioen. Gesteld werd echter dat de vennootschap over onvoldoende middelen zou beschikken, zodat afstorting niet mogelijk zou zijn.
Door de DGA en vennootschap werd verweer gevoerd, ook met betrekking tot de ontvankelijkheid van de ex-partner. Volgens de vennootschap zou het formulier ter melding van de scheiding niet tijdig zijn verstuurd. Waardoor geen rechtstreeks recht op afstorting zou zijn ontstaan. De rechtbank overweegt echter dat het nalaten het formulier tijdig te versturen, niet doorslaggevend is voor het ontstaan van het recht op afstorting. De ratio van het formulier is immers van praktische en administratieve aard. De vennootschap en DGA zijn bekend met de verplichtingen en beschikken over de relevante gegevens. De rechtbank concludeert dat geen sprake is van niet-ontvankelijkheid.
De rechtbank overweegt dat de ex-partner in beginsel recht heeft op afstorting.[2] Vanwege het uitgangspunt dat echtgenoten in gelijke mate aanspraak kunnen maken op het gedurende het huwelijk opgebouwde pensioen. Op grond van de redelijkheid en billijkheid dient een DGA te zorgen voor afstorting van het benodigde kapitaal, voor de aan de ex-partner toekomende pensioenaanspraak. Voor de hoogte van de pensioenaanspraken is de datum van de echtscheiding bepalend. De commerciële waarde van de pensioenaanspraken wordt echter bepaald op het moment van afstorting. Dit is het bedrag benodigd om de aanspraak extern onder te brengen.
De rechtbank buigt zich vervolgens over de vraag of de vennootschap over voldoende liquide middelen beschikt om tot afstorting over te gaan. Daarbij dient ook te worden gekeken of liquide middelen kunnen worden vrijgemaakt of elders verkregen, zonder dat dit de continuïteit van de bedrijfsvoering in gevaar brengt. Deze overwegingen van de rechtbank zijn ook in lijn met de jurisprudentie op dit punt. Bij onvoldoende liquide middelen om tot afstorting van de pensioenaanspraken van beide partners over te gaan, kan de rechtbank beslissen dat geen recht op (volledige) afstorting bestaat. In beginsel wordt het tekort dan gedeeld.[3] Echter, kunnen omstandigheden tot een afwijkende verdeling daarvan leiden, aldus de rechtbank.
De stelling van de DGA en de vennootschap dat er onvoldoende liquide middelen zijn, wordt door de ex-partner betwist. Ter onderbouwing van dit standpunt zijn immers geen actuele stukken in het geding gebracht. Volgens de ex-partner beschikt de vennootschap wél over voldoende liquide middelen en dient een eventueel tekort voor rekening te komen van de DGA. Daarvoor wordt verwezen naar de dividenduitkering in 2022, en zou dan sprake zijn van bestuurdersaansprakelijkheid.
Volgens de rechtbank kan nog niet worden beoordeeld of de vennootschap over onvoldoende middelen beschikt, of dat deze kunnen worden vrijgemaakt of elders verkregen. Door de ex-partner is deze stelling van de DGA en vennootschap gemotiveerd betwist, en werd gemotiveerd aangevoerd dat door vermogensopbouw nieuwe middelen beschikbaar zouden zijn gekomen. De rechtbank overweegt dat de ex-partner terecht heeft gesteld dat is nagelaten bewijs te leveren, waaronder de meest recente financiële stukken. De rechtbank bepaalt hierdoor dat de DGA en vennootschap nader bewijs dienen te leveren van de stelling dat de vennootschap niet over voldoende liquide middelen beschikt. In afwachting daarvan, houdt de rechtbank iedere verdere beslissing aan. Ook voor wat betreft de vraag naar verdeling van een eventueel tekort.
In beginsel heeft de ex-partner van een DGA ook recht op pensioenverevening, en afstorting wanneer het aan haar toekomende deel van de pensioenaanspraak in eigen beheer is ondergebracht. De stelling dat sprake is van onvoldoende liquide middelen dient te worden onderbouwd. Immers kan van een ex-partner niet zomaar worden verwacht dat zij afhankelijk is en blijft van haar ex-partner, als DGA van de vennootschap waarin haar pensioenaanspraken zijn ondergebracht. In die lijn past ook de overweging of de liquide middelen kunnen worden vrijgemaakt of elders verkregen. Een blote stelling volstaat dan niet.
[1] Rechtbank Den Haag 21 februari 2024, ECLI:NL:RBDHA:2024:4424.
[2] Zie in dit kader bijvoorbeeld het arrest van de Hoge Raad 9 februari 2007, ECLI:NL:2007:AZ2658.
[3] De rechtbank verwijst hiervoor naar het arrest van de Hoge Raad 15 juli 2022, ECLI:HR:2022:1080.
punten
Advies bij pensioenrecht vraagstukken waarbij rekening gehouden wordt met fiscale, verzekeringstechnische en actuariële aspecten.
Dé oplossing om snel tot een oplossing te komen. Gommer Advocaten biedt een mediationtraject aan voor alle betrokkenen in het pensioenproces.
Nu fijn leven en ook sparen voor later is een uitdaging. Hoe blijft u financieel in balans, nu en later? De financial planners van Aon helpen u graag!
